Het doorbreken van juridische drempels voor natuurinclusieve landbouw

Het doorbreken van juridische drempels voor natuurinclusieve landbouw
Steeds meer boeren willen op een natuurinclusieve manier werken, maar lopen daarbij tegen diverse juridische obstakels aan. Dit blijkt uit een rapport van Partners for Innovation, opgesteld in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) in het kader van LIFE IP All4Biodiversity. Het rapport beschrijft niet alleen deze knelpunten, maar biedt ook concrete oplossingen om natuurinclusieve landbouw beter te faciliteren.

Juridische obstakels belemmeren groei
Momenteel werkt ongeveer 15% van de Nederlandse boerenbedrijven in meer of mindere mate natuurinclusief. Dit betekent dat zij bij hun bedrijfsvoering rekening houden met biodiversiteit, natuurbeheer en bodemgezondheid. Desondanks stuiten zij op regelgeving die verdere verduurzaming bemoeilijkt. Enkele van deze barrières zijn:

  • Het aanleggen en gebruiken van landschapselementen zoals boomgaarden en hagen kan in strijd zijn met de agrarische bestemming.

  • De verplichting om gekapte bomen of struiken op exact dezelfde locatie te herplanten.

  • Beperkte mogelijkheden om predatoren te beheersen.

  • Beperkingen op het baggeren in specifieke gebieden.

  • Conflicten met waterschappen bij het streven naar een nattere bodem.

  • Machtige 'grondkamers' die verduurzaming in pachtcontracten belemmeren.

  • Mestwetgeving, zoals verplichte mestinjectie, die biodiversiteit en bodemkwaliteit negatief beïnvloedt.

Oplossingen binnen handbereik
Gelukkig zijn er manieren om deze belemmeringen aan te pakken. Het rapport biedt op basis van juridisch onderzoek en gesprekken met provinciale medewerkers diverse oplossingsrichtingen, waaronder:

  • Afspraken maken met waterschappen om natuurinclusieve maatregelen beter in te passen.

  • Het aanpassen van omgevingsverordeningen in overleg met provincies.

  • Hervorming van de pachtwetgeving en het opnemen van duurzame criteria in pachtcontracten.

  • Het toepassen van alternatieve bemestingstechnieken of het verruimen van wettelijke mogelijkheden hiervoor.

Voor een volledige juridische onderbouwing en praktijkvoorbeelden uit verschillende provincies kunt u het rapport raadplegen.

LEES HIER HET COMPLETE RAPPORT

Bijlage 1 proposal for a multistakeholder process

Bijlage 2 recommandations and best practises

Bijlage 3 samenvatting interviews juristen wetten

Bijlage 4 rapport omgevingswet 2025

Bijlage 5 rapport pachtwetgeving

Bijlage 6 rapport meststoffenwet 

Bijlage 7 rapport natuurwetgeving

Wilt u meer informatie over dit onderzoek? Neem dan contact met ons op via info@samenvoorbiodiversiteit.nl.